تاریخ کلام شیعه

چكيده

از گذشته تاكنون حسـن و قـبح ذاتـي و عقلـي بـه عنـوان موضـوع و قاعـده اي مهـم و بنيادين در كلام اسلامي مطرح بوده است. جريان و تأثير اين قاعده در حوزه هاي عقيـدتي، اخلاقي، فقهي و سياسي موجب شده تا متفكران اسلامي در قالب دو گروه عدليه و اشـاعره، در صدد اثبات و نقد آن برآيند. عدليه بر«ذاتي» و «عقلي» بودن حسن و قبح برخـي افعـال و اشاعره بر «الهي» و «شرعي» بودن آنها استدلال نمـوده انـد؛ عدليـه بـا تمسـك بـه دلائلـي از جمله: بداهت و ذاتي بودن حسن و قبح، اقرار منكرين شرايع آسماني در مقابل

چکیده

معاداز اصول عقاید اسلامی است. شاید کمتر صفحه‌ای از قرآن مجید باشد که در آن ذکری از این حقیقت خطیر نباشد؛ اما در نحوه وقوع و چگونگی رخداد آن بحث‌های گوناگونی خصوصاً از قرن دهم به بعد در میان فلاسفه اتفاق افتاده است. به نظر مرحوم زنوزی معاد جسمانی صعودهمین بدن عنصری در اثر حرکات جوهری و استکمالات ذاتی به‌سوی نفس مفارق است و این‌که این بدن تناسبی پیدا کند با نفس اخروی که بتواند همراه آن باشد. با توجه به این‌که ایشانیکی از مفسران برجسته فلسفه صدرایی است، بررسی و ارزیابی دقیق دیدگاه ایشان

چکیده

در پژوهشهاي خداشناسي متكلمان پيشين و حاضر، رهيافتهـائي نزديـك بـه هـم قابـل مشاهده است؛ كه برسنجيدن و در ترازو نهادن يافته هـاي آنهـا، در جهـت گيـري پـژوهش هـاي تطبيقي كاري سزاست. پذيرش وجـود خـدا از رهگـذارهاي فلسـفي ـ كلامـي بـا ره آوردهـاي گونهگون همراه بوده است: از تكبرهانگرائي سينائي ـ صدرائي تا تكثّرگرائي در ناحيـة دليـل فخر رازي ـ سوئين برن و پايهانگاري وجود خداي پلانتينگا. فخر رازي در آثار كلامي ـ فلسـفي خود، با اقبال به تكثّر دلايل وجود خدا، تبييني كاركردي از آنها ارائه ميكند

چکیده

جبر و اختیار از مهم‌ترین و قدیمی‌ترین مباحث فلسفه نظری تاریخ است. اهمیت و حساسیت این مسأله از بعد دینی و کلامی به این دلیل است که با مسائل اراده، استطاعت، قدرت، علم خداوند به افعال بندگان، مخصوصاً خلق افعال و قضا و قدر و طلب و اراده، پیوندی تنگاتنگ دارد. سؤالی که در اینجا مطرح می‌شود این که آیا از دیدگاه امام علیn در نهج البلاغه انسان مختار است یا مجبور و آیا این مختار بودن منافاتی با اراده الهی دارد؟ بر این اساس، یافته­های پژوهش حاکی از آن است که امام علیn در نهج البلاغه به تصادف و

چکیده

در تحصیل معرفت، نخستین گام کسب تعریف مـیباشـد، لکـن در حـوزه الهیـات، یکـی از مهمترین مسائل، چگونگی شناخت ذات باري و حقیقت آن میباشد. چـه آنکـه برخـی بـر آننـد، راهی براي شناخت ذات خداوند نیست. از جمله محقق دوانی، دانشمند و فیلسوف شهیر سده نهـم هجري، وي معتقد است شناخت خداونـد از طریـق شـهودي و فطـري اسـت؛ گرچـه امکـان اقامـه استدلال بر وجود خدا وجود دارد. ایشان ضمن ارائه براهینی بر این امر، لحاظ موجودات با علّت تا بدین وسیله یافتن علت آنها مبرهن گردد را دلیلی پیشینی بر پی بردن به جود

چكيده

مساله بنیادینی که این مقاله بدان پرداخته است، تبیین رابطه عقل و وحی یا خرد و دین به عنوان دو منبع معرفت شناختی و دو مرجع هستی شناختی در دو دستگاه فکری است. یکی اندیشۀ امام محمدغزالی در قرن پنچم هجری و دیگری یکی از رویکردهای عقل ستیز در تفکر اسلامی - ایرانی در قرن پانزدهم هجری که به مکتب تفکیک مشهور است.

غایت قصوای این جستار، آن است که جدال پایان ناپذیر معرفت عقلی و معرفت دینی را در این دو مکتب به روشی تطبیقی گزارش و تحلیل نموده از قِبَل آن به اثبات

چکیده:

در بررسی روایات دلالت کننده بر منع تفکـر در ذات بـاری تعالی میبینیم که معصومین علیهم السلام در بیانات مختلف خود مسلمانان را از تفکر در ذات حضرت حق منع میکنند تـا مسلمانان در زمرۀ تباه شدگان نباشند . از طرفی میبینـیم دربسیاری از روایات اسلامی به مطالعه دربـارۀ ذات پـاک خداوند متعال و اینکه از خود او باید به او رسید تاکیـد شده است و آیات بسیاری از قرآن کریم بر ایـن مطلـب صـحه گذشته و آن را تاکید میکنـد . از طـرف دیگـر بـه اصـل توحید بر اساس معارف دینی و عقلـی تنـها از طریـق تفکر می

چکیده

یکی از براهین اثبات وجود خدا وبرخی از صفات او برهان نظم است بر این برهان اشکالاتی وارد نموده‌اند، از جمله این که وقوع زمین‌لرزه با برهان نظم توجیه عقلانی وعلمی ندارد چون زمین لرزه سبب می‌شود نظم در عالم بهم خورده وویرانی بوجود آید.این تحقیق درصدد توجیه علمی وعقلانی سازگاری زمین‌لرزه وبرهان نظم بوده وبا روش توصیفی، تحلیلی وکتابخانه‌ای ودر جمع‌آوری مطالب از روش فیش‌برداری استفاده شده است ودر آخر نتیجه گرفته شده که اولا قوام نظم به غایت داشتن فعل ویابه ارتباط وهماهنگی بین افعالی است که

چکیده

در این مقاله تبیین شده است که: قرآن کریم از یک سو انجیل را تصدیق و نبوت، موحد بودن، مخلوق بودن و توحیدی بودن دعوت حضرت مسیح را تایید و آموزه‌های توحیدی آن حضرت در انجیل را با قرآن مطابق می‌داند.

و از سوی دیگر قول به «تثلیث» و تحریف در توحید که به مرور زمان از سوی مسیحیان شکل گرفته را نفی، و در آیاتی به ویژه از جنبه کلامی ضمن خداشناسی توحیدی و مسیح شناسی، الهیات تثلیثی و اعتقاد به فرزند داشتن خدا، الوهیت، پسر و زاییده خدا بودن مسیحn و این همانی الله و مسیح را با صراحت و با نگرش

چکیده

روح القدس یکی از ارواح مقدس یا از فرشتگان الهی است که حقیقتی مجرّد دارد اما می تواند به فرمان خداوند تمثّل بشری پیدا کند و بر بندگان خدا فرود آید. روحالقدس کارکردهای متعددی دارد که برخی از آ نها در حوزه هستی شناختی، روانشناختی و معرفت شناختی در آموزه های مسیحی و اسلامی مشترک، و برخی از آنها مانند: شخص سوم تثلیث، و نقش او در تعمید، تأیید و زندگی مسیحی- با تفسیری که الهی دانان مسیحی از آنها دارند - ویژه فرهنگ مسیحی است، که در این مقاله بر اساس مستندات مسیحی و اسلامی بررسی می شوند تا برخی