شیعه و حکومت

چکیده
شاهان صفوی به دلیل وضعیت سیاسی ـ اجتماعی ایران و مقابله با قدرت امپراتوری عثمانی و ایجاد وحدت سیاسی ـ مذهبی و تقویت و مشروعیت‌بخشی به حکومت خود، اقدام به رسمیت دادن مذهب تشیّع نمودند و به زیارت به عنوان یکی از مراسم مهم تشیّع دوازده امامی، که تأثیر بسزایی در تقویت باورهای سیاسی ـ مذهبی مردم نسبت به سلسلة صفویه داشت، توجه ویژه‏ای نشان دادند و به سفرهای زیارتی متعددی رفتند. در این مقاله، سعی شده است تا روند تاریخی و ابعاد سیاسی ـ اجتماعی سفرهای زیارتی شاهان صفوی با روشی «توصیفی ـ تحلیلی»

یکی از مشکلاتی که پس از پیامبر(ص) دامن گیر جامعه اسلامی، به ویژه در زمان عثمان شده بود، دنیاگرایی و رفاه طلبی مسلمانان، به ویژه در سطح والیان و حاکمان بود. این امر سبب گردید اختلاف طبقاتی شدیدی در جامعه ایجاد شود.

حضرت علی(ع) در یکی از خطبه هایشان، جامعه زمان خود را همانند جامعه جاهلی معرفی کرده و می فرمایند:  «آگاه باشید! که بلا به شما بازگشته است؛ مانند بلای روزی که خداوند متعال، پیامبر شما را برانگیخت. سوگند به آن کسی که پیامبر را برانگیخت! هر آینده آزمایش می شوید؛ مانند دانه ای که در غربال

چکیده

بی تردید، شناخت دقیق و عمیق ماهیت و محتوای نهضت‏ها و انقلاب‌ها تا حدّ زیادی به بررسی نقش و تأثیر گروه‌ها و نیروهای اجتماعی تأثیرگذار در روند انقلاب‌ها، چه قبل و چه بعد از آن، بستگی دارد. روحانیان به مثابة یک نهاد اجتماعی از اهمیت بسزایی برخوردارند. روحانیت شیعه ـ‌ دست‌کم از دورة صفویه ـ از جمله نیروهای مقتدر اجتماعی و یکی از ارکان مهم جامعه مدنی به شمار می‏آمده است. آنان همچون سایر گروه‌های اجتماعی، در مقابله با قدرت سیاسی، علاوه بر ایفای نقش معنوی خود،‌ عهده‏دار نقش سیاسی نیز بوده‏اند

نظريه ولايت فقيه، به عنوان يک انديشه مترقي در فقه شيعه با براهين عقلي و نقلي مستدل شده است؛ آنچه در اين نوشتار، مورد نظر نگارنده بوده است، اقامه براهين عقلي بر اثبات نظريه ياد شده است؛ پيش از اين، بزرگاني همچون مرحوم صاحب جواهر، آيت الله خويي و آيت الله جوادي آملي به اقامه برهان عقلي براي انديشه ولايت فقيه برآمده‌اند؛ از جمله براهين عقلي برای اثبات نظريه ياد شده، برهانی است که بر اصل عقلائی لزوم رجوع به متخصّص استوار است. بر اساس این اصل، براي اداره يک جامعه بايد به بهترين فرد، مراجعه کرد و

موضوع این تحقیق، ساختار اندیشه سیاسی علمای شیعه در اوخر سده دوازدهم هجری، با تکیه بر اندیشه شیخ‌یوسف بحرانی و علامه وحید بهبهانی است. با توجه به این‌که رویکرد اخباری و اصولی در میان علمای شیعه از اواخر دوره صفویه باب بود، نظر علما درباره سیاست و حکومت‌های وقت نیز با توجه به  رویکردشان تفاوت داشت. از سویی دیگر، بیگانگی نهاد دین و دولت در حد فاصل سقوط صفویه تا قاجاریه (1135 - 1209 ق)، باعث مهاجرت علمای طراز اول به عتبات عالیات شد. در این میان، شیخ‌یوسف بحرانی و علامه وحید بهبهانی به عنوان علمای

نظریه ولایت فقیه از جمله نظریات بدیعی است که توسط حضرت امام خمینی(ره) طرح و تبیین گردید و با پیروزی انقلاب اسلامی مبنای نظام و حکومت اسلامی ایران قرار گرفت. اگرچه شاکله فعلی این نظریه‌ی مترقی و گستره‌ی آن مرهون تلاش فقهی و تأملات موشکافانه امام راحل است، با این حال صورت خام و اولیه این نظریه را می­توان در آراء فقهی بسیاری از علماء شیعه در طول تاریخ درخشان فقه شیعی یافت. اصل ولایت­داشتن فقها بر برخی امور و نیز حدود و دایره آن از جمله مباحثی است که در کتب علماء پیشین به وفور قابل مشاهده است. این

فقه سیاسی شیعه به دلیل محرومیت شیعیان از دست‌یابی به قدرت سیاسی در تاریخ اسلام، رشد چشمگیری در طول تاریخ نداشته است. با آنکه «فقه امامیه» در مقایسه با «فقه اهل سنت» رشدی فراوان داشته، ادوار مختلفی را پشت سر گذاشته و میراث ارزشمندی را بر جا نهاده است، اما «فقه سیاسی شیعه» چندان فرصت ظهور و بروز پیدا نکرده است. با این همه، اگر فقه سیاسی را «آگاهی از احکام شرعیِ رفتار سیاسی مکلف، اعم از حقیقی و حقوقی، بدانیم» می‌توان به تناسب «نوعِ تعامل شیعیان با حکومت»های مختلفی که با عنوان حکومت اسلامی تشکیل

آنچه که این تحقیق در پی آن است، بررسی علل و عوامل وقوع انقلاب اسلامی در قالب تئوری کارکردگرای ساختاری است. در این بررسی نگاهی به سالهای نزدیک به وقوع انقلاب اسلامی افکنده شده است، به وی‍ژه از زمان ملی شدن صنعت نفت به سمت دهه 1350 ﻫ .ش نظر افکنده می‌شود. عوامل و عللی که در پیروزی انقلاب اسلامی دخیل بوده‌اند مجموع‍ه بسیاری از علل ریز و درشت را شامل می‌گردد، اما در چارچوب تئوری پیش گفته مهمترین عوامل جدا گردیده و در چارچوب تئوریک تحقیق نگاه ویژه‌ای به آنها گردیده و مورد تجزیه و تحلیل قرار

پادشاهان صفوی، از موقعیتی قدسی‌گونه برخوردار بودند. گفته می‌شد آن‌ها معصوم هستند و علم لدنی، اقبال خاص شاهی، توانایی انجام دادن معجزه و پیش‌گویی آینده را دارند. خانه شاه مقدس و محل بست بود. اشیایی که با شاه تماس داشتند، مقدس می‌شدند و قدرت شفابخشی داشتند.
شاه به سبب برخورداری از چنین موقعیتی، به خودش اجازه می‌داد تا احکام شریعت را نادیده بگیرد و مرتکب منکرات شود. مردم از نفرین شاه می‌ترسیدند. دست زدن به فرمان‌های شاه و نقاشی چهره او ممنوع بود. چنین باورهایی، از اعتقادات غالیانه قزلباش‌ها و

سخنان مولا على(ع) از آغاز تا به امروز منبع الهامات و سرچشمه اشاراتى براى صاحبان ذوق و معرفت و ارباب علم و دانش، در زمینه‏هاى مختلف علم و عمل بوده و هست. عرفا، حکما، زهّاد، متکلّمان، فقها و حکام با ایمان و متعهد، همه و همه ـ خواه از پیروان تشیع و خواه از برادران و خواهران اهل تسنن ـ از این لایزال استمداد جسته و مى‏جویند.گفتگوى ما درباره مبانى فکرى، انسانى و اجتماعى نهج‏البلاغه از دیدگاهى غیر از دیدگاه سنتى است، از دیدگاه سئوالات و مشکلاتى است که دنیاى امروز و جوامع بشرى عصر حاضر مطرح کرده و