(مدت زمان لازم جهت مطالعه: 1 دقیقه)
چکیده
متفکران از لحاظ نوع نگاه به منابع تفکر دینی و بر مبنای رویکرد و روش‌شناسی، با عنوان عقل‌گرا و نص‌گرا دسته‌بندی می‌شوند. محمد بن حسن صفار و شیخ صدوق در میان متکلمان و اندیشمندان متقدم امامیه در شهر قم، از جایگاه ممتازی برخوردارند. در عین حال که هر دو، در شمار متکلمان نص‌گرا قرار داشته و کار اصلی آنها نقل و نشر حدیث و تألیفات حدیثی بوده است ولی باید توجه داشت که عملکرد عقل‌گرایانه آنها در یک تراز نبوده و مقدار بهره‌گیری شیخ صدوق از عقل در معارف دینی بیشتر از صفّار بوده است. شیخ صدوق
اصبغ بن نباته، از شخصیت های بارز شیعه و از اصحاب امام علی (علیه‌السلام) است.او از بنى حنظله و از تيرة مُجاشع بن دارم بود [۱]. وي كوفى بوده، و در روزگار خلافت امام علی علیه السلام، يكى از نامدارترين و استوارترين ياران امام به شمار مى‌آمده است (ابن سعد، 6/225)، اما رواياتى مبنى بر اينكه او دوران پيامبر(ص) را درك كرده است (ابن حجر، 1/108) و نيز روايت وي از عمر بن خطاب (مزي، 3/308)، قابل اعتماد به نظر نمى‌رسد.
اویس قرنی از تابعین پیامبر(ص) و از یاران باوفای امام علی(ع) است. او از پارسایانِ نامدار صدرِ اسلام، مُلَقب به «سیّدُ التابعین» و از اصحاب و حواریون حضرت امام علی علیه السلام بود. وی در قَرَن، از نواحی یمن دیده به جهان گشود و زمانی که خبر رسالت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به او رسید، ایمان آورد. اویس به دلیل پرستاری از مادر پیر و ناتوانش، موفق به زیارت ظاهری پیامبر اسلام نشد، ولی پیامبر او را «نَفَسُ الرحمان» نامید و فرمود: «من از سوی یمن، بوی خدا می‌‌شنوم». او سرانجام در جنگ صفین، به یاری
برخی از یاران و نزدیكان امام الموحدین علی بن ابیطالب به خاطر درك مفاهیم عالی اسلام و رسیدن به یقین، جامع همه فضائل عالی انسانی شده و در دوران حیات خود در راه اسلام واقعی و احقاق حق و برقراری عدالت از جان مایه می گذاشتند و همانند خاری در چشم دشمنان بوده و خواب راحت را از چشم آنان می ربودند.
درباره خواجه نصیرالدین طوسی، فیلسوف، متکلم و دانشمند قرن هفتم، بسیار گفته اند و نوشته اند، اما هنوز نقاط ابهامی در زندگی او وجود دارد; از جمله این ابهام ها مذهب وی است: با توجه به این که وی حدود سی سال با اسماعیلیان زیسته، و نیز تحقیقات و کتاب هایی بر طبق مشرب باطنیان نگاشته است، آیا در این مدت بر مذهب خود (شیعه امامی) باقی بوده یا به کیش اسماعیلی نزاری گرویده است؟
ابوالهیثم بن تَیِّهان یکی از صحابیون حضرت محمد(ص) است و از یاران امیرالمومنین علی(ع) بود. نام و تبار ابن تیهان از اصحاب محمد و گروه انصار و نقیبان ۱۲ گانه، و از یاران علی و کشتگان جنگ صفین است. اطلاع از زندگانی او، کم و نام و نسبش، به اختلاف و عناوین گوناگونی در تاریخ است. به نقل اکثر مورخین، معروفترین نام او، «مالک» نام پدرش: «تیهان»، که با چند نسب به «قضاعه» می رسد. هرچند که نظر مخالفی هم در نسب او هست و می گوید او از قبیله «اوس» می باشد. (طبقات ابن سعد) ولی بعضی نام پدرش را «مالک» و «تیهان»
