مفهوم و پیدایش تشیع
چکیده
"این مقاله ابتدا به مفهوم و کاربرد لغوی و اصطلاحی «شیعه» و «تشیّع» اشاره کرده، به دنبال آن، به گزارش تعاریف گوناگون این واژه میپردازد. بررسی دیدگاههای متفاوت درباره چیستی، خاستگاه و مصادیق فرقهای دو اصطلاح «رافضه» و «امامیه»، که به عنوان دو اصطلاح مشهور و گاهی مترادف با «شیعه» شناخته شدهاند، از مباحث اصلی این مقاله است. "متن
شناخت جامع و دقیق تاریخ و اندیشه هر یک از فِرق
چکیده:
برخلاف عقیدۀ رایج شیعیان که معتقدند منشأ تشیع در عصر نبوی(ص) بوده است، شرقشناسان براساس مبانی فکری و انگارههای ذهنی خویش، مذهب تشیع را یک پدیدۀ تاریخی و پیدایش آن را بعد از عصر نبوی(ص) میدانند. دستهای از آنان تشیع را عمدتاً ساختۀ ایرانیان و واکنش روح ایرانی در برابر تسلط عربِ مسلمان میدانند و دستهای دیگر ضمن اعتراف به منشأ عربی تشیع، قائل به نفوذ فرهنگ ایرانی در این مذهب هستند و از آن به عنوان«اسلام ایرانی» نام میبرند. در این مقاله ضمن اثبات این نکته که پیدایش تشیع در عصر نبوی بوده است، با تکیه بر
كمتر كتابى از عامه مربوط به تاريخ اسلام است كه به «عبداللَّه بن سبأ» نپرداخته باشد.او چهرهاى است كه به شكلهاى گوناگون به تصوير كشيده شده است: او را شخصى كه مردم را دعوت به الحاد و شرك نموده، و از افكار و عقايد يهوديت دفاع مىكرده معرفى نمودهاند، يا شخصى كه منشأ انتشار افكار باطل در ميان جامعه اسلامى، و به گمراهى كشيدن گروه زيادى از صحابه بوده است. او را عامل فتنه و اولين محرّك در شورش برضدّ عثمان معرفى كردهاند كه منجرّ به قتل خليفه شد و بعد از آن تمام جنگها و فتنهها را به او
«عبدالله بن سبا» چهره اى مرموز و مبهم در متون تاریخى است که دربارۀ او بسیار سخن گفته شده است نگاشته های تاریخى اهل سنت، به ویژه در دورۀ اخیر، او را یهودى زاده اى بنیانگذار شورش علیه عثمان و پایه گذار تفکر شیعی معرفی کرده اند در مقابل، پژوهشگران شیعى با بررسى اسناد و متون ارائه شدۀ تاریخى، شخصیت او را ساختۀ دست مخالفان شیعه برشمرده و حتى برخی وجود او را انکار کرده اند. بررسى منابع تاریخى و حدیثى، نادرستى هردو نظر را اثبات و معلوم میکند که عبدالله بن سبا، فردى افراطى و غالى در دورۀ
وقتى درباره مذهبى بحث مىشود، اين سؤالها پيش مىآيد كه:
- منشأ پيدايش آن مذهب چيست؟
- مؤسس آن كيست؟
- عوامل ظهور و بروز و پيدايش آن چه بوده؟
- چه علل و عواملى در شكلگيرى آن دخيل بوده است؟
- حال اگر آن مذهب در اقلّيت باشد چرا در اقلّيت قرار دارد؟
- چرا خودش را از اكثريت جدا كرده است؟
- آيا عوامل خارجى در پيدايش اين مذهب دخيل بوده است؟
سؤال خاص اين است كه چه علل و عواملى در پيدايش مذهب شيعه دخيل بوده است؟ در اين بحث عوامل جدايى شيعه از عامه و ظهور شيعه را بررسى
وجود تاریخی شخصیتی به نام عبدالله بن سبأ یکی از مسائل مورد اختلاف در متون تاریخی و فرقه شناختی جهان اسلام است که با توجه به اهمیت آن مستشرقان نیز در این زمینه به اظهار نظر پرداخته اند. دو دیدگاه متضاد در باره عبدالله بن سبأ وجود دارد؛ دیدگاه نخست او را شخصیتی مؤثر در رویدادهای صدر اسلام می داند و دیدگاه دیگر وجود تاریخی او را زیر سؤال می برد و او را شخصیتی ساختگی می شمرد. نوشتار حاضر پس از بررسی و نقد این دو دیدگاه، کوشیده است به استناد متون روایی و تاریخی از دیدگاهی جدید دفاع کند که به موجب
چکیده
سکهها، از جمله مهمترین نشانههای حکومتها محسوب میشوند و هر شعار و نشانهای که روی آنها نقر میشود، بیانگر گرایشهای صاحبان آنهاست. برخی از حکومتهایی که در نواحی شیعهنشین یا از سوی خاندانهای هـوادار ائمه اطهار: به وجود آمدند، شعارهای شیعی را بر سکههای خود میآوردند. از دوره ارغون، با توجه به اختلافاتی که وی با سنیمذهبان پیدا کرد و با عنایت به افزایش قدرت شیعیان پس از سقوط بغداد، وی شعار «علی ولیالله» را بر سکههای خود آورد. پس از آن در دورههای بعد، شعائر شیعی رواج بیشتری یافت
عبدالله بن سبأ افسانه زبيرى ها براي مقابله با تشيع يكى از راههايى كه حكومتها براى از بين بردن مخالفان خود بر مىگزينند، متهم كردن آنان به عقايد و كارهاى نادرست است. البته در مواردى ممكن است اين اتهام درست باشد، اما در مواردى هم امكان دارد كه به دروغ نسبتى به افراد داده شود.حجر بن عدى و يارانش به اتهام كفر به دست معاويه كشته مىشوند. گاهى يك انديشه چنان مورد هجوم قرار مىگيرد، كه اساس آن را به افرادى افسانه اى نسبت مىدهند.
جريان تشيع نيز در برخى منابع اين
چکیده
تاریخ اجتماعی به عنوان گرایشی نو در بررسی تاریخ جوامع گذشته، تلاش میکند تا به زندگی روزانة مردم عادی توجه کند. در این مطالعات مؤلّفة «مشاغل» به عنوان رکن اصلی حیات اجتماعی و اقتصادی، از اهمیت خاصی، برخوردار است.
این نوشتار ضمن بررسی این مقوله از تاریخ اجتماعی شیعیان، به عنوان بخش مهمی از جامعة اسلامی ایران و عراق در قرنهای سوم تا ششم هجری، به دنبال نشان دادن همسانی این گروه با سایر مسلمانان در مشاغل گوناگون و مشارکت در رونق و شکوفایی اقتصادی جهان اسلام و همچنین معرفی مناصب ویژة