کلام جدید

پلورالیسم (تکثرگرایی) به معنی پذیرش کثرت و تعدّد دین، فرهنگ، اخلاق و … است؛ بنابراین پلورالیسم دینی به معنی پذیرش کثرت و تعدد دینهاست. دربارة پلورالیسم دینی سه دیدگاه وجود دارد: یکی از این دیدگاه‌ها دین را در حقیقت و واقعیت متعدّد می‌داند. از نظر معتقدان به این دیدگاه، خداوند خود ادیانن متعدّد و متفاوت را که همگی حق اند

، نازل کرده است؛ دسته دوم دین را واقعیت واحدی می‌شمارند، اما معتقدند از آن، فهمها و معرفتهای گوناگون و مختلفی به دست میآید؛ دستة سوم محور بحث خود را کارکرد ادیان قرار

در این جُستار پس از ارایه‏ ی تعریفی از فلسفه‏ ی علم کلام که دست‏آورد مقاله‏ ی گذشته است به جایگاه علم کلام در اسلام و غرب پرداخته شده و سپس درباره‏ ی ضرورت، منشأ و انگیزه‏ ی پیدایش علم کلام سخن به میان آمده است.چکیده  در این جُستار پس از ارایه‏ ی تعریفی از فلسفه‏ ی علم کلام که دست‏ آورد مقاله‏ ی گذشته است به جایگاه علم کلام در اسلام و غرب پرداخته شده و سپس درباره ‏ی ضرورت، منشأ و انگیزه‏ ی پیدایش علم کلام سخن به میان آمده است.

1 تعریف فلسفه‏ ی علم کلام

 از آن‏چه که در نخستین

مفهوم مدرنيته، در دهه‏هاي پاياني قرن بيستم، بيش‏تر در مجموعه‌ي واژگاني كه در حوزه‌ي انديشه‌ي سياسي ـ اجتماعي مطرح مي‏شد، كاربرد پيدا كرد و به واقعيتي اشاره داشت. اين كه اين واقعيت(مصداق مدرنيته) از چه زماني شروع شد، محل بحث است؛ از قرن 18 يا 17 است ياقبل‏تر از آن؟ مفاهيمي كه در حوزه‌ي نظريه‏هاي اجتماعي در طي قرن 19 و 20 به كار مي‏رفت، بيش‏تر مفاهيم درون فرهنگي و درون تمدني بود؛ مثلاً ماركس كه مفاهيم ورژوازي، فئوداليزم كارگران و... را در ادبيات سياسي وارد كرد،

ناظر به حوادثي بود كه در

عرفاى اسلامى با دو اصطلاح سرو كار دارند: احوال و مقامات.احوال، عبارتند از: موهبت هايى كه از جانب خداوند، بر قلب انسانى كه طالب حقيقت است، نازل مى ‏شوند، تا او را به كمند جذبه الهى، ارتقاء بخشند. از اين‏رو گفته‏ اند: «الحال نازلة بالقلب و لا تدوم‏» «حال، فيضى است كه بر قلب انسان، نازل مى ‏شود و دوام نمى‏ يابد» .

مقامات، همان منازلى است كه انسان بايد براى قرب به معبود، طى كند و عبارتند از: توبه، ورع، زهد، فقر، صبر، توكل و رضا.
در فرق ميان احوال و مقامات گفته‏اند: «الاحوال مواهب و

1ـ معناي روشنفكري: روشنفكر با آن كه به لحاظ لغوي معنايي ساده و روشن دارد و لكن در استعمال و كاربرد، و به لحاظ اصطلاحي گرفتار ابهام و  يچيدگي‌هاي بسيار است.اين لغت در فارسي به حسب لغت از تركيب وصف و اسم يعني روشن و فكر تشكيل شده است، و اين تركيب خود وصف است براي كسي كه فكري روشن دارد. معناي محسوس روشنايي در برابر ظلمت است وصف روشن هنگامي كه براي چراغ، روز، و مانند آن به كار مي‌رود در روشنايي محسوس استعمال مي‌شود. لكن اين وصف هنگامي كه با فكر تركيب مي‌شود. حتي اگر معناي خود را حفظ كرده باشند و

آيا مى‏توان علم و دين را از منظرى با يكديگر آميخت؟ و آيا مى‏توان اين دو را بر سر يك سفره نشاند؟پيشينه اين بحث در ميان ما چندان نيست; نظريه اول در اين باره، نظريه كسانى است كه خواسته‏اند گزاره‏هاى دينى را با محك تجربه بيازمايند و يا حداقل بر آنها مهر تاييد بزنند و سرافرازانه در عصر جديد از دين علمى سخن بگويند و به گمان خود سبب تشييد اركان ايمان شوند;

و در اين مسير گرفتار چه تكلفها و صعوبتها كه نشده‏اند. نظريه دوم، دين را مجموعه گزاره‏هاى ارزشى ناظر به سعادت انسان مى‏داند، و علم را

شخصيت عرفانى اميرالمؤمنين (عليه السلام)
نخستين گام در طريق بررسى نسبت عقل و تجربه دينى، تأييد و پذيرش وجود شخصيت عرفانى در نزد امامم (عليه السلام) مى باشد. آنگاه پس از اين مرحله مى توان اين پرسش را مطرح ساخت كه نسبت تجربه عرفانى حضرت با عقل و خردورزى چيست؟

براى تأييد و پذيرش شخصيت عرفانى امام (عليه السلام) مى توان از دو راه سود برد: نخست، از طريق اوصاف و احوال و بيانات آن حضرت. دوم، با استناد به نظرات اهل معنا و عرفان.

1. اوصاف واحوال و بيانات
تأملى در احوال و اوصاف و بيانات و

در نوشته ‏اى كه پيش روى خوانندگان عزيز قرار دارد، مباحث زير مورد بررسى واقع شده است:
1. آشنايى با معناى لغوى وكاربرهاى اصطلاحى دو واژه‏ى «علم » و «دين‏».
2. پيشينه‏ ى بحث تقابل علم و دين.
3. طرح و تحرير محل بحث.
4. نقش پيامبران در پيدايش و رواج علوم
5. رسالت پيامبران در قبال علوم.
6. نسبت ميان علم و دين.
7. تلقى دين از انسان.
8. جمع‏بندى و خاتمه.

1. آشنايى با معناى لغوى وكاربردهاى اصطلاحى دو واژه «علم‏»و «دين‏»

پيش از ورود به مباحث اصلى، آشنايى با معناى لغوى و

از رواج واژه «کلام جدید» در حوزه ادبیات مذهبی ما دیرزمانی نمی گذرد. به نظر می رسد این واژه برگردان فارسی اصطلاحاتی نظیر [Modern theology] و [New theology] باشد. کتاب شبلی نعمانی (1332-1274 ه.ق) تحت عنوان «علم کلام جدید» کتابی است که به زبان فارسی در سال 1329 به وسیله سید محمد تقی فخر داعی گیلانی ترجمه و انتشار یافت و نخستین اثری است که در زبان فارسی تحت عنوان کلام جدید، منتشر شد. (1){jcomments on}تاکید فرزانگانی همچون استاد شهید مرتضی مطهری بر این واژه و تنظیم جزوه ای تحت این نام در سالهای

در لغتنامه دهخدا با استفاده از دايرة المعارف اسلامى آمده است كه واژه دين يا از اصل آرامى يا عربى خالص يا فارسى است.در صورتى كه از اصل آرامى گرفته شده باشد، به معناى حساب است و در صورتى كه عربى خالص باشد، به معناى عادت واستعمال است و در صورتى كه از ريشه فارسى باشد، به معناى رياضت است.

پس از بحث درباره اين كه واژه دين آرامى يا عربى يا فارسى است و هر كدام باشد، معناى خاصى دارد، به ذكر معناى اصطلاحى مى‏پردازد و مى‏گويد:
مجموعه عقايد موروث مقبول در باب رابطه انسان به مبدء كه