گرایشهای مذهب تشیع

(مدت زمان لازم جهت مطالعه: 1 دقیقه)

111الگرایش های مختلف مذهب شیعه از آغاز به گواهی روایات فراوان بر مبنای اندیشه اثناعشری شکل گرفت، در گذر تاریخِ خود دو گرایش عمده را تجربه کرد که در ذیل به آن ها و برخی گرایش های فرعی دیگر اشاره می کنیم:

1- زیدیه

گرایش نخست مربوط به زمانی بود که زید فرزند شایسته امام زین العابدین(ع) در زمان امام جعفر صادق(ع) علیه دستگاه ظلم بنی امیه قیام کرد، اما به دلایل مختلفی با شکست مواجه شد و به گونه غم انگیزی به شهادت رسید.

گویا پس از او در میان برخی پیروان باقی مانده اش جریانی

فرقه های درون شیعی دوران امامت امام رضا علیه السلام (با تکیه بر فطحیه و واقفیه)

(مدت زمان لازم جهت مطالعه: 1 دقیقه)

 فرقه های درون شیعی دوران امامت امام رضا علیه السلام (با تکیه بر فطحیه و واقفیه)

صفری فروشانی، نعمت الله 

مقدمه

شاید بـتوان دوران امامت امام رضا (ع) (183 ـ203ق) را یکی از پر جنب و جوش ترین دورانهای فعالیت فرقه های مختلف شیعی دانست. آنـچه به ویژگی این دوره مـی افزاید آن اسـت که این فرقه ها فعالیت خود را در ساحتهای مختلف عقیدتی، سیاستی، نظامی و فقهی سامان می دادند.

در یک گونه شناسی می توان این جریانات درون شیعی را در گروههایی با عناوین غالیان، زیدیه، اسماعیلیه، فطحیه و واقفیه دسته بندی

گروه های شیعیان یا فرقه های شیعه

(مدت زمان لازم جهت مطالعه: 1 دقیقه)

183

نویسنده مسئول: خانم سمانه سادات سادات

گروه های شیعیان یا فرقه های شیعه مجموعه ای است از نام فرق تشیع که برخی از آنها امروزه پیروانی ندارند یا کاملا از بین رفته اند.

شیعه دوازده امامی یا اثنی عشری، نام بزرگترین شاخه از مذهب شیعه است که به امامت ۱۲ امام پس از پیامبر اسلام ،باور دارند. این دین را شیعه جعفری یا امامیه هم می‌نامند

اسماعیلیه گروهی از شیعیان هستند که امامت را به اسماعیل، فرزند جعفر صادق ختم می‌کنند و او را امام هفتم می‌دانند.اینان

سنخ‌شناسی مواجهه امام رضا (علیه‌السلام) با فرقه واقفه

(مدت زمان لازم جهت مطالعه: 1 دقیقه)

جامعه شیعیان، در جریان انتشار خبر شهادت امام موسی کاظم(ع) با چهار واکنش متفاوت مواجه شد: گروه نخست بر این خبر صحه گذاشت و قائل به امامت حضرت علی‌بن‌موسی‌الرضا(ع) شدند. در مقابل، برخی شهادت حضرت را انکار کردند و دسته‌ای دیگر علی‌رغم پذیرش این خبر، قائل به رَجعت ایشان شده، دسته چهارم شکاکانه در میان ایستادند. وجه تشابه گروه دوم و سوم اعتقاد به ختم سلسله امامت در امام موسی کاظم(ع) و قول به «قائم» و «مهدی» بودن ایشان است. در تاریخ از این دو گروه به ‌نام واقفه یاد شده است. پیدایش واقفه معلول دو علت

واکاوی جریان غلو و جعل حدیث در فرقۀ خطابیه و رفتار ائمه (ع) با آنان

(مدت زمان لازم جهت مطالعه: 1 دقیقه)

چکیده
بازشناسی اندیشه‌ها و رفتارهای فرق و مذاهب اسلامی یکی از نیازهای علمی جامعه به شمار می‌آید. زیرا می‌تواند به شناخت دیدگاه‌های مختلف اعتقادی و مذهبی که در ادوار مختلف تاریخ اسلامی وجود داشته و آثاری که از خود بر جای گذاشته کمک کند. از جمله این فرق که تأثیرات درخور توجهی داشته، فرقه خطابیه است. رئیس این فرقه محمد بن مقلاص اسدی، معروف به ابوالخطاب بوده که در نیمۀ نخست سدۀ دوم، افکار غالیانه را ترویج می‌کرده و پیروانی داشته است. نوشتۀ پیش رو به این سه مسئله پاسخ داده است: 1. چه عواملی سبب غلو

بررسی اندیشه های اعتقادی غالیان در تاریخ شیعه

(مدت زمان لازم جهت مطالعه: 1 دقیقه)

غلو به معنای خروج از اعتدال است. این اندیشه در ادبیات دینی راجع به نظریاتی که به نوعی از اندیشه‌های اصیل و ناب دینی تجاوز می‌کنند،‌ اطلاق می‌شود. تاریخْ به طور خاص، از برخی اندیشه‌ها به عنوان اندیشه‌های غالیانه و از برخی افراد به عنوان غالیان یاد کرده است. در این نوشتار به دنبال تتبع تاریخیِ اندیشة‌ غلو هستیم. بر اساس مهم‌ترین یافته‌های این تحقیق، اعتقاد به الوهیت اشخاص، حلول خدا در انسان، تناسخ،‌ تشبیه و تفویض امر عالم به امامان مهم‌ترین اعتقادات غالیانه بوده که گاه به انگیزه، ارتزاق و کسب

سنخ‌شناسی مواجهه امام رضا (علیه‌السلام) با فرقه واقفه

(مدت زمان لازم جهت مطالعه: 1 دقیقه)

چکیده
جامعه شیعیان، در جریان انتشار خبر شهادت امام موسی کاظم(ع) با چهار واکنش متفاوت مواجه شد: گروه نخست بر این خبر صحه گذاشت و قائل به امامت حضرت علی‌بن‌موسی‌الرضا(ع) شدند. در مقابل، برخی شهادت حضرت را انکار کردند و دسته‌ای دیگر علی‌رغم پذیرش این خبر، قائل به رَجعت ایشان شده، دسته چهارم شکاکانه در میان ایستادند. وجه تشابه گروه دوم و سوم اعتقاد به ختم سلسله امامت در امام موسی کاظم(ع) و قول به «قائم» و «مهدی» بودن ایشان است. در تاریخ از این دو گروه به ‌نام واقفه یاد شده است. پیدایش واقفه معلول

فرق اسلامي در دوره بني اميه

(مدت زمان لازم جهت مطالعه: 1 دقیقه)

فرق جمع فرقه و به معنای گروه‌ها و دسته‌هایی است که پس از رحلت پیامبر(ص) در ربیع­الاول سال دهم هجرت بر اثر بروز اختلاف میان مسلمانان بر سر امامت و جانشینی پیامبر(ع)، آنان را به دو گروه بزرگ شیعه و سنی تقسیم کرد.[1] شیعه: در لغت به معنای یاران و پیروان و در عرف فقها و متكلمان خلف و سلف بر پیروان علی(ع) و فرزندانش اطلاق می‌شود و همه‌ی فرقه‏های شیعه معتقدند كه امامت از مصالح عامه‏اى نيست كه به نظر امت واگذار شود، بلكه امامت ركن دين و پايه اسلامست که پيامبر نه از آن غافل شده و نه آن را به امت تفويض

دیدگاه ائمه(ع) درباره شخصیت و قیام زید بن‌علی (بر اساس سیر و بستر تاریخی مناسبات زید بن‌علی و پیشوایان امامیه (ع))

(مدت زمان لازم جهت مطالعه: 1 دقیقه)

چکیده
قیام زید بن‌علی (م121ق) از جهت زمینه‌ها، عوامل، ابعاد، نتیجه و پیامدهایش از موضوعات تاریخی پر ابهام است. یکی از ابعاد این موضوع، که همچنان مورد بحث محققان است، چگونگی مناسبات زید بن‌علی با پیشوایان امامیه و ماهیت عقیده و عمل وی در این روابط است. نگارنده معتقد است آنچه موجب پراکندگی نظرات و ابهام در این موضوع شده، کم‌توجهی به سیر تاریخی روابط و بستر سیاسی رخدادها و نگاه یکجانبه به اصالت اخبار است. از این رو در این مقاله روابط زید بن‌علی به طور جداگانه با سه امام هم‌دروه‌اش، یعنی امام سجاد

فطحیه

(مدت زمان لازم جهت مطالعه: 1 دقیقه)

فطحیه، فطحیه فرقه‏ ای از شیعه است که امامت را پس از امام صادق علیه السلام، حق فرزند بزرگتر او (عبدالله افطح) می‏دانند .افطح در لغت به کسی اطلاق می‏شود که دارای سر و یا پاهای پهن باشد(1) و از آن جا که عبدالله دارای سر یا پایهای پهن بود، وی را افطح و پیروانش را افطحیه یافطحیه می‏نامند.(2)
برخی منابع وجه نام‏گذاری را، انتساب این فرقه به یکی از رهبران آن به نام عبدالله بن فطیح کوفی می‏دانند.(3)
شیخ صدوق، فطحیه را به عنوان شَمَطیه معرفی می‏کند که از مدعیانِ امامت اسماعیل بن جعفرعلیه

X