آن چه فرا روي شماست، بخشي از مباحثي است كه توسط شهيد والامقام مرتضي مطهري - قدس سره - درباره موضوع مهدويتدر نوشته ها و سخنراني هاي ايشان مطرح شده است.
با اين كه اين مباحث سالها پيش مطرح شدهاند، ولي بسيار گويا، سودمند و نو است و طرح اين مباحث براي پژوهشگران عرصه مهدويت به ويژه در محيطهاي علمي بسيار راهگشا و مفيد ميباشد.
دوازدهم ارديبهشت يادآور از دست دادن عالمي وارسته، مجاهدي خستگيناپذير، عارفي واصل فقيهي توانمند، مفسري بزرگ و انديشمندي
گفتمان مهدوی
دوران غيبت صغري با ويژگيهايي از ادوار پيشين و پسين خود، باز شناخته ميشود. از جمله مهمترين وجوه تمايز اين دوران با دورههاي پيشين - يعني عصر حضور ائمهعليهم السلام در رأس جامعهي شيعه - محروم ماندن شيعيان از فيض حضور آشكار امامعليه السلام در متن جامعه است.
تا سال 260 ه. ق. شيعيان، به جز در زمانهايي كه امامان شيعهعليهم السلام در زندان به سر ميبردند يا در خانهي خود زير نظر بودند، آزادانه با آنان ارتباط داشتند و به طور مستقيم از هدايت و فيض معنوي آنان بهرهمند ميگشتند. دراين سال با
نگارنده با نگاهي تاريخي به دعاوي و نسبتهاي دروغين مهدويت در پي اثبات اصالت و حقانيت مهدويت، از نگاه اماميه است و بر همين اساس به معرفي متمهديان و مدعيان مهدويت، با توجه به اغراض، اهداف و انگيزههاي آنان پرداخته است؛ تا ضمن برداشتن گامي مؤثر در راستاي حقانيت اماميه، چهره منجي واقعي مشخص گردد.
مقدمه
انديشه مهدويت، از زمان پيامبر(ص) و امامان(ع) تاكنون، همواره در جامعه اسلامي راسخ و پويا بوده است. اين واقعيت به گونهاي در جامعهِ اسلامي مشهور شده است كه كسي
چکیده
ظهور و بروز طیفهای گسترده و متنوع با اندیشههای متقابل در حوزه مدعیان مهدویت، آموزه مهدویت و مهدیباوری را، که عامل انسجامبخش ملل و فرق اسلامی و حتی سایر ادیان الاهی انگاشته میشد، به صورت نوعی مسئله و آسیب دینی و مذهبی در آورده است؛ چه اینکه فقدان مفهومشناسی دقیق مهدویت در عرصههای اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، اخلاقی، عرفانی و کلامی، و همچنین تفکیکنکردن در معانی لغوی و اصطلاحیِ مهدویت و تعیین مصادیق هر کدام، باعث شده است هر تلاش اصلاحی، هرچند در قالب جنبشهای ضد استعماری و
در اينمقاله، ضمن مروري بر خلاصه مطالب گذشته، به ذكر دلايل پيدايش ديدگاه تجربه ديني، بيان مشكلات، نواقص و تنافي آن با اسلام و فرهنگ مهدويت ميپردازيم.
نوشتهِ حاضر تقرير سلسله درس هاي <مهدويّت و مسائل كلامي جديد> از دكتر رضا حاجي ابراهيم است كه در <مركز تخصّصي مهدويّت> در قم براي جمعي از طلاب و دانشپژوهان ارائه شده است. از تلاش برادر حجهالاسلام مسعود اسلامي از دانشپژوهان كوشاي اين مركز در تدوين اين درسها سپاسگزاريم.
مروري بر مطالب گذشته
باورداشت مهدویت در خطبه غدیر
درآمد
درباره امام زمان (عجل الله تعالی فرجه) روایاتی از پیامبر بزرگوار اسلام وائمه اطهار (علیه السلام) وارد شده که اهمیت وضرورت بحث مهدویت را - از همان سال های نخستین ظهور اسلام - می رساند. یکی از اخبار مهمی که از جانب نبی مکرم اسلام (صلی الله علیه وآله وسلم) به دست ما رسیده است، بیان صفات وویژگی های امام زمان (عجل الله تعالی فرجه) در خطبة غدیر است؛ آن هم با عباراتی زیبا ودر زمانی حساس که بحث انتساب امیر المؤمنین (علیه السلام) مطرح بود. این
يكي از سؤالهايي كه ممكن است در بارهي مهدويّت در ذهنها پديد آيد، اين است كه ((فلسفهي حكومت عدل جهاني چيست؟ چرا بايد در آخر الزمان، حكومتي توحيدي و عالمي بر پا شود؟ آيا صرفاً جنبهي تعبّدي دارد و از جمله اموري است كه قرآن و سنّت به آن خبر داده و تعبّداً بايد به آن اعتقاد پيدا كرد - و لذا در بعضي از كتب، اين قيام جهاني، از علائم قيامت شمرده شده است - و يا اين كه از غير راه تعبّد نيز ميتوان آن را اثبات كرد و به آن ايمان آورد؟)).
به نظر ميآيد كه از غير راه تعبّد نيز ميتوان ضرورت
موضوع دینی و تاریخی «مهدویت» از موضوعات ارزشمندی است که از سدههای آغازین ادبیات فارسی دری تا به امروز به طور گسترده و البته با نگاههای مختلف و متفاوت مذهبی، تاریخی و فرهنگی در ادبیات فارسی منعکس شده است. این مقاله سیر این موضوع را در ادب فارسی دورههای گوناگون و از دید شاعران و برخی نویسندگان مذاهب اسلامی تا آغاز پیروزی انقلاب اسلامی بهاختصار بررسی میکند و در این سیر تاریخی و با توجه به امنیت یا ناامنی اجتماعی، رضایت یا نارضایتی مردم از اوضاع زمانه، مذهب رسمی و توجه حاکمان و عالمان و
مهدي (عج)، ادامه حسين (ع) است و ((انتظار)) ادامه عاشورا و برآمده از آن.
مهدي (عج)، فرزند حسين (ع) است و فرهنگ ((انتظار)) برآمده از فرهنگ ((عاشورا)) و انتظارِ حسين ديگري را كشيدن. اين دو پيوندي ديرين و مستحكم با يكديگر دارند.
يكي پشتوانه فرهنگي و زمينه ساز، براي ديگري است؛
يكي رمز ((حيات شيعه)) است و ديگري رمز ((بقاي آن))؛
يكي رمز ((قيام و به پا خاستن شيعه)) است و ديگري عامل ((حفظ و استمرار آن))؛
((مهدي)) (ع) وارث عاشورا است؛ همچنان كه ((حسين))(ع) وارث پيامبران است؛
عاشورا،
منشأ و خاستگاه انتظار ظهور «نجات دهنده بزرگ» را می توان در گزینه های زیر تحلیل و تبیین کرد:
یک. ندای فطرت و طبیعت ذات بشر
چشمداشت آمدن یک مصلح آسمانی و امید به آینده ای روشن و استقرار صلح و عدل، امری فطری و طبیعی است که با ذات و وجود آدمی سروکار داشته و با آفرینش هرانسانی همراه است و زمان و مکان نمی شناسد و به هیچ قوم و ملّتی اختصاص ندارد. بر این اساس همه افراد- طبق فطرت ذاتی خود- مایلند روزی فرارسد که جهان بشریت در پرتو ظهور رهبری از نابسامانی ها نجات یابد. بر این اساس می توان ادعا کرد که هر