چکیده
نهضت توابین به رهبری سلیمانبنصرد خزاعی، در ربیعالاخر سال 64قمری آغاز گردید و در جمادیالاولی همان سال به شکست انجامید. حال، آیا زمان انتخاب قیام به درستی انتخاب شده بود. زمانهای ممکن برای قیام شامل این موارد بوده است: چهل روز نخست پس از مرگ یزیدبنمعاویه، سه ماه پس از مرگ یزید، قبل از پانزده رمضان سال 64، میانه 15 و 22 رمضان 64 قمری، قبل از شوال 64، قبل از سوم ذیقعده 64 و قبل از محرم 65قمری. مقاله درصدد بررسی مقایسه زمان انجامشده قیام و زمانهای ممکن قبل از آن از نظر بهینه بودن شرایط
تاریخ تحلیلی اسلام
چکیده
در خصوص شخصیت و نقش امام حسین (ع)، بهویژه آنچه مربوط به واقعه عاشورا است، نوشتهها و آثار بسیاری پدید آمده، اما در خصوص زندگی پیش از عاشورایی ایشان، از جمله حضور و نقشآفرینیاش در عهد امامت و خلافت برادرش امام حسن (ع)، بهویژه کارکردی که در جریان شکلگیری پیمان صلح با معاویه و واکنشی که پس از آن داشت، پژوهش و مداقه چندانی صورت نگرفته است. این مقاله میکوشد بر اساس دادههای منابع اولیه و بهرهگیری از روش هرمنوتیک تاریخی و بسترشناسی، رویکرد و کنش آن حضرت را به عنوان یکی از بزرگان اهل بیت
چکیده
موضوع اصلی در این مقاله، قیام محمدبنعبدالله نفس زکیه، از حسنیان است. در ابتدا به مبانی و ماهیت فکری جنبش حسنیان پرداخته شده است تا پس از روشن شدن این مبانی، بهتر بتوان دلیل قیام محمد نفس زکیه را تبیین کرد. ازاین رو، سعی نگارنده در این پژوهش بر آن است که به عوامل شکست قیام محمدبنعبدالله و پیامدها و نتایج این قیام بپردازد. عباسیان که خود را در برابر علویان فاقد مقبولیت کافی میدانستند، سعی داشتند استنادات و دلایلی مبنی بر مشروعیت خویش ارائه کنند. در مقابل، حسنیان نیز برای مشروع جلوه
چکیده
مالک اشتر نخعی و اشعث بن قیس کندی دو شخصیت مؤثر در حوادث دوران خلافت علی (ع) بودند که در میان کوفیان ابهت زیادی داشتند؛ اما نفوذ آن دو همیشه یکسان نبود. جایگاه و نفوذ این دو سردار در حادثه مهم حکمیت به مقابله آنها با یکدیگر منجر شد. مسئله اصلی در این پژوهش آن است که کاهش یا افزایش نفوذ مالک اشتر و اشعث در ماجرای حکمیت تحت تأثیر چه عواملی بوده است. بدینمنظور این فرضیه به آزمون گذاشته شده است که «موقعیت و نفوذ دو سردار یمانی تابعی از وضعیت عمومی جامعه و جو حاکم بر نبرد صفین بوده است»
چکیده
بعد از قرآن کریم، سنت نبوی ارزشمندترین منبع برای مسلمانان است که حفظ آن و خودداری از بدعت در آن، همواره مورد تأکید پیامبر اکرم (ص) بوده است، تا جایی که برخی از اهل سنت، آن را ثقل دوم در حدیث ثقلین دانستهاند. علیرغم اهتمام مسلمین به حفظ سنت و پیروی از آن، شواهد فراوان حاکی از تغییرات تأثربرانگیزی در آن است؛ بهگونهای که کسی را جرئت انکار این تغییرات نیست.
سؤال این است که تغییرات مزبور معلول چیست. بیتردید عوامل گوناگونی در این تغییرات تأثیرگذار بوده است و به نظر میرسد که یکی از آن
کلید واژه ها: مهاجران قریش خلافت اسلام ىسقیفه انصار و اهلبیت علیهمالسلام
چکیده
پس از رحلت رسولاللّه صلى الله علیه وآله سران حزب تیم وعدى از سستى رأى و عدم تصمیمگیرى و اختلافات قبیلهاى انصار سود بردند و محصولِ دانهاى را که انصار کاشته بودند، درو کردند. مهاجران قریشى با طرح مسئله خویشاوندى خود با رسول اللّه صلىاللهعلیهوآله و رهبرى قریش در سقیفه بنىساعده، مدیریت سیاسى نوینى را در اسلام به نام خلافت شکل دادند. چنین مىنماید که مهاجران به تحریک اشراف قریش و بنىمخزوم در راستاى
چکیده
پژوهش حاضر به بررسی تاریخی مرجعیت علمی ائمه (ع) با تأکید بر نقش آنها در حفظ سنت پیامبر (ص) میپردازد. مسئله این پژوهش آن است که: چگونه و با چه شیوهای ائمه (ع)، مرجعیت فقهی خود را نهتنها برای شیعیان بلکه برای مسلمانان به اثبات رساندند؟ پاسخ اجمالی به این پرسش آن است که با وجود حاکمیت فشار و اختناق در بیشتر مقاطع تاریخی عصر حضور، ائمه (ع) اقدامات و کوششهای بسیاری برای انجامدادن چنین رسالت بزرگی به کار بستند که در این میان دو اقدام مهم آنان، یعنی احیای کتاب خدا و سنت پیامبر اکرم (ص) و
ظهور و گسترش اسلام در قرن اول هجری، ضمن تولید و اشاعه ی گفتمان و نظریه ی بدیع و چرایی و چگونگی اداره ی جوامع بشری و نیز ساخت یک تمدن، بسیاری از نحله های فـکری و بـاورهای دیـرینه ی قبیلگی و گاه قیصری و کسرایی را بـه چـالش کـشید. زودودن غبار آداب و سنن جاهلی در جزیره العرب و عبور فرهنگ و معارف اسلامی از مرزهای عربستان و نیز آگاهی مردم دیگر سرزمین ها تا مرزهای اروپا از این معارف از جـمله دسـتاوردهای مـهم فرهنگی مسلمانان بوده است، اما نکته ی در خور تـأمل ایـن است که مسلمانان پس از رحلت رسول الله
چکیده
حمله مغولان به سرزمینهای اسلامی، بهویژه بغداد، مرکز خلافت اسلامی، پیامدهای عظیمی به دنبال داشت که از جمله آنها سقوط بغداد و انقراض سلسله بنیعباس و قتل و ویرانیهای گسترده در جغرافیای تهاجم آنان بود. پس از گذشت چند دهه از استقرار قوم مهاجم، ابنتیمیه، بیاعتنا به مستندات تاریخی، اتهاماتی را مبنی بر تبانی و همکاری با هولاکو متوجه شیعیان و نصیرالدین طوسی کرد. شاگردان ابنتیمیه این اتهامات را پیگیری کردند و در کتب اعتقادی و تراجم و تاریخی و حتی اخلاقی راه پیدا کرد. این مقاله در صدد گزارش و
ابو زید عبدالرحمان بن محمّد بن محمّد بن محمّد بن الحسن بن محمّد بن جعفر بن محمّد بن ابراهیم بن عبدالرّحمان بن خلدون بن عثمان، معروف به ابن خلدون، صاحب كتاب الْعِبَرو دیوانُ الْمُبتَدَأ والْخَبَر فی اَیّامِ الْعَرَبِ والْعَجَمِ وَ الْبَرْبَرِ وَ مَنْ عاصَرَهُمْ مِنْ ذَوِی السُّلْطانِ الاَكبَر، اصلاً یمنی حضرموتی و مولدا اندلسی و موطنا تونسی بود. اجدادش در خدمت امویان اندلس (156-422ق) بودند، امّا او در زمانه پراكندگی و نزاع حاكمان مختلف در اندلس و افریقیّه می زیست و گهگاه به برخی از حكام آن