کلام جدید

اشاره :نوشتار حاضر بخشی از کتاب تجربه دینی است که به اهتمام مرکز ملی مطالعات و سنجش افکار تهیه و از سوی انجمن معارف اسلامی ایران بزودی منتشر خواهد شد.نویسنده این کتاب روانشاد عباس یزدانی است.بعضی معتقدند تجربه دینی ، تجربه ای حسی یا شبه حسی است . ویلیام جیمز، تجربه دینی را حالت ایمانی و از نوع تجربه حسی می دانست ؛ زیرا اولا برای فاعل ، بی واسطه به نظر می رسد نه نتیجه استنتاج عقلی . ثانیا اعتباری شبیه اعتبار ادراکات حسی دارد و ثالثا در همه فرهنگ ها مشابه هم است . از این رو جیمز معتقد است همان

یکی از مسائل مطرح در حوزه دین‌‌پژوهی نوین، ماهیت وحی و تجربه دینی است. موضوع، بررسی این مسئله است که آیا می‌‌توان وحی قرآنی را تجربه دینی پیامبر تلقّی کرد؟ این نوشتار در پی آشکار ساختن نسبت میان این دو می‌‌باشد. برای رسیدن به این مقصود، لازم است ابتدا چیستی وحی و تجربه دینی در اندیشه مسیحی به بحث گذاشته شود. بدین منظور، دیدگاه‌‌های دوگانه درباره وحی و دیدگاه‌‌های سه‌‌گانه ماهیت تجربه دینی و دیدگاه صحیح بررسی گردیده‌‌اند، سپس به بیان چیستی وحی قرآنی پرداخته شده است. در این میان، کاربردهای

هویت اجتماعی مفاهیم: مفاهیم علاوه بر آنکه از روابط علمی با یکدیگر بهره مندند، به لحاظ واقعیت ذهنی و علمی خود، از آثاری نیز برخوردار می باشند. روابط علمی مفاهیم با آگاهی و علم انسان تعیین نمی شود و یا تغییر پیدا نمی کند. عالمان می کوشند تا مفاهیم و روابط آنها را کشف نمایند. این روابط پیش از آگاهی عالمان موجود بوده و پس از آن نیز به قوّت خود باقی هستند. مثلاً، «مجموعه زوایای مثلث دو قائمه است» یا «هیچ مربعی دایره نیست.» صدق و کذب این قضایا به آگاهی و جهل انسان ها وابسته نیست و انسان ها تنها می

تصوير اغلب طالبان علم، در نظر نخست، از كلام جديد چيزي جز مسائل جديد كلامي نيست. اما بايد توجه كرد كه كلام جديد اگرچه در طول كلام قديم است و اختلاف جوهري با آن ندارد، ولكن نو بودن كلام جديد ابعاد مختلفي دارد كه مسائل جديد كلامي تنها يكي از آن ابعاد است. بنابراين گمان اينكهه كلام جديد چيزي جز مسائل جديد كلامي نيست در واقع بر مغالطة كُنه و وجه مبتني است.

 ابعاد مختلف تجدد در علم كلام عبارت است از:
1. تجدد در مسائل.
مسائل دانش كلام به دو دليل نو مي‌شود: دليل نخست، تجدد در شبهات

(وَ ما یَنْطِقُ عَنِ الْهَوى إِنْ هُوَ إِلاّ وَحْیٌ یُوحى)[1].نزول باران هدایت و رحمت قرآن کریم تنها از راه وحى صورت گرفته و خداوند عزیز و حکیم با برگزیدگان رسالت با زبان وحى سخن گفته است.زبان وحى، زبان احساس معنوى، عشق، محبت، پرستش و زبان کرنش و ستایش نسبت به جلوه هاى قدسى و اله ی بوده، و از تمام زبانها در این عالم متفاوت و ممتاز است. وحى با شور و هیجان و اعتقاد و جدیت همراه است و به مبدأ و معاد، معارف و مقاصد، مرضیات خدایى، احیاى روح عبودیت، پرهیزگارى و فضایل اخلاقى، نیکوکارى و ارزش گرایى

در زمينه‏ ي تجربه‏ گرايي ديني، تلقي‏ ها و ديدگاه‏ هاي متفاوتي ارايه شده است كه در اين‏جا به چند نمونه از آن اشاره مي‏شود:الف. ديدگاه سويين برن «ريچارد سويين برن» پنج نوع تجربه ‏ي ديني را مطرح نموده و آن‏ها را برحسب نحوه‏ ي تحقيقات دسته‏ بندي كرده است. البته لازم به ذكر است كه به اعتقاد سويين برن اين دسته‏ بندي جامع و مانع است.

1. تجربه‏ ي خداوند به كمك يك امرِ محسوس همگاني
در اين تجربه خداوند يا حقيقت غايي، به واسطه‏ ي يك مشي محسوس در قلمرو تجربه‏ي همگاني مورد تجربه قرار مي‏گيرد

با توجه به افول تمدن مسلمین در سده های میانه در نتیجه ی دوری از اسلام و سرگرم شدن به کشورگشایی و اختلافات و کنار گذاشتن رشد هم سطح معنوی و مادی و…. و شروع به رشد تمدن غرب (بر مبنای گزینش از تمدن اسلامی و نقد سنت فکری مسیحی – فلسفه ی اسکولاستیک حاکم در قرون وسطی با رویکرد گسترده به دانش تجربی از هنر و ادبیات تا دین و فلسفه و علم و تکنولوژی) ، با مشخص شدن دستاوردهای دانش و فناوری بشری، پس از چند قرن ، عقب ماندگی مسلمین در حوزه ی ابزارها و فناوری ها آشکار شد. و رویکردهای مختلفی تا امروز نسبت به

انتظار از دین یعنى میزان تواناییهاى دین براى پاسخگویى به نیازهاى بشر و سامان‏ بخشى به حیات انسان و نقشى که دین در این میان به عهده خود بشر قرار داده است. این موضوع در بین مسلمانان به گونه‏ اى خاص سابقه دیرینه داشته است. اگر دین را به سه بخش عقاید، اخلاق و احکام تقسیم کنیم، نزاع اشاعره و معتزله در بخش عقاید، و نزاع حسن و قبح عقلى

و شرعى میان اشاعره و عدلیه به نوعى چالش بر سر انتظار از دین در عقاید و اخلاق یعنى توانایى عقل بشرى و شرع نبوى در تبیین عقاید و تشخیص خیر و شر به حساب مى‏ آید

براى سکولاریزم (secularism) و مشتقات مربوط به آن در زبان فارسى معادل‏هاى فراوانى به کار برده شده است.در ترجمه سکولاریزم: دنیاپرستى‏۲، اعتقاد به اصالت امور دنیوى‏۳، غیر دین گرایى‏۴، نادینى‏گرى‏۵، جدا شدن دین از دنیا۶، دنیویت‏۷،، دنیوى‏گرى‏۸، روشنفکرى غیر مذهبى‏۹، مذهب جدائى دین از سیاست (حکومت)۱۰ لائیسم‏۱۱، بى دینى‏۱۲،لامذهبى‏۱۳، علمانیّت‏۱۴در ترجمه سکولار (secular): بى‏حرمت‏۱۵، ناسوتى‏۱۶، بشرى‏۱۷، زمینى (غیر معنوى)۱۸، دنیوى‏۱۹، این دنیایى‏۲۰، غیر مذهبى‏۲۱، این جهانى‏۲۲، عرفى‏۲۳، گیتیانه (در

1ـ نيازهاي اجتماعي 2ـ نيازهاي رواني 3ـ نيازهاي تاريخي و اسطوره‌اي 4ـ نيازهاي طبيعي و ذاتي
پيرامون هريك از نيازهاي چهارگانه ياد شده، نظرياتي مطرح شده است كه به مهم‌ترين و مشهورترين آن‌ها اشاره خواهيم كرد و تحليل و نقد و بررسي آن‌ها را از نظر دور نخواهيم داشت. پيش از طرح آن نظريه‌ها، اشاره به اين نكته لازم است

كه مقصود از قسم چهارم از نيازها، همان نيازهاي فطري انسان است، نه خور و خواب و لذت‌هاي طبيعي و مانند آن.
يكم: ديدگاه جامعه‌شناسان
به نظر برخي از جامعه‌شناسان، مهم‌ترين