ورود اسلام به ایران از مسائلی است که همواره محققان تاریخ اسلام به آن توجه داشتهاند. بیشتر راههایی که برای ورود تاکنون بررسی شده ارتباط مسلمانان با ایران، حضور برخی ایرانیان در حجاز و فتوحات از طریق خشکی است. این نوشتار به نقش دریایی خلیج فارس در ورود اسلام به پسکرانههای شمالی آن و سپس گسترش اسلام به سایر مناطق میپردازد تا نشان دهد که آیا خلیج فارس نقشی در انتقال اسلام داشته و آیا از آن میتوان به عنوان مسیر دوم برای فتح بخشهای دیگر ایران یاد کرد یا خیر. با تأکید بر نقش خلیج فارس در این
جغرافیای جهان تشیع
با توجه به تغییرات پیشآمده در کشور عراق پس از سال 2003، شیعیان که در طول تاریخ عراق در موضع ضعف قرار داشتند، توانستند نفوذ قابل توجهی در ساختار دولت عراق به دست آورند و دولتی شیعی را برپا کنند. شیعیان در قالب احزاب و گروههای اسلامگرا اهداف خود را پیش میبرند و اگرچه در بسیاری از جزئیات اهدافشان با هم اختلاف دارند، ولی در اصل کلی هویتسازشان، یعنی اسلام و برپایی جامعهای اسلامی، با هم متحد و متفقاند و در سایة آموزههای دینی، به دنبال معنادهی به سیاستهای آیندة کشورشان هستند. در این مقاله
چکیده
با مرگ «العاضد لدین الله»، آخرین خلیفه فاطمی در سال ۵۶۷ق، صلاحالدین ایوبی با اعلام پایان خلافت فاطمیان، مصر را قلمرو عباسیان خواند و فرمان داد در قاهره به نام خلیفه عباسی، مستضیء (566ـ575ق)، خطبه بخوانند. از آن پس، مصر وارد مرحله جدیدی از تاریخ خود شد. تشیع جای خود را به تسنن داد، حکومت از فاطمیان به ایوبیان رسید و دانشگاه الأزهر جای خود را به مکتبخانههای شافعی و مالکی بخشید. ایوبیان بر تودههای شیعی سخت گرفتند و برای نابودی کامل مذهب شیعه در این منطقه دست به اقدامات جامعی زدند. سلسله
طی سالهای اخیر، منازعات مذهبی شیعه و سنّی در مناطق گوناگون جهان، از جمله برخی از کشورهای اسلامی آسیای جنوب شرقی یعنی اندونزی و مالزی تشدید شده است. برخی از جریانهای افراطی مذهبی با این ادعا که تشیع پدیدهای نوظهور و بیرونی در این منطقه به شمار میآید و این مذهب در فرایند اسلامیسازی و فرهنگ و تمدن اسلامی در آسیای جنوب شرقی نقشی نداشته است، تلاش گستردهای در جهت حذف و به حاشیه راندن اقلیّت شیعه در این منطقه سامان دادهاند. از دیگر سو، با وجود دستکاریهای بسیاری که در محو یا تغییر منابع تاریخی
چکیده
تأسیس حکومت بهمنیان و حمایت حکام سنیمذهب آن از شیعیان و سادات باعث شد از این زمان بسیاری از گروههای آنان از نقاط مختلف به منطقه دکن هجرت کنند. پس از انقراض حکومت بهمنیان، جانشینان آنها یعنی قطبشاهیان، نظامشاهیان و عادلشاهیان مذهب شیعه را به عنوان مذهب رسمی حکومت خود اعلام کردند. حکام این حکومتها اقدامات فراوانی برای حمایت از مذهب تشیع انجام دادند که باعث شد شیعیان فراوانی از نقاط مختلف، از جمله ایران و عراق، در این دوره به دکن مهاجرت کنند و از حمایت حکام این حکومتها برخوردار شوند
امارات متحده عربی کشوری مسلمان در جنوب غرب آسیا به شمار میآید که شانزده درصد از جمعیت آن شیعه است. چند دیدگاه متفاوت درباره پیشینه پیدایش شیعه در امارات، وجود دارد. برخی بر این باورند که پیشینه تشیع در امارات، به قبیله بحارنه برمیگردد که ممکن است در حدود سیصد سال پیش، با قبول مذهب تشیع از قبایل نعین به وجود آمده باشد؛ برخی دیگر معتقدند شیعیان این کشور، از ساکنان اصلی و بومیان ناحیه هستند و برخی دیگر اعتقاد دارند ورود شیعه به امارات، با اوج صنعت صید مروارید در این کشور و ورود بازرگانان ایرانی
چکیده
اجازه، به عنوان یکی از طرق تحمل حدیث و حفظ احادیث از تحریف، به مرور در جهت تضمین درستی آثار علمی، به دیگر علوم نیز سرایت کرد و از ضروریات نظام آموزش اسلامی قرار گرفت و کارکردهای مختلفی یافت. اما پرسش این است که در عصر صفوی با رسمیت یافتن مذهب تشیع، اجازه نامه ها چه روندی را طی کردند و چه کارکردی داشتند؟ این نوشتار، تلاش میکند با استفاده از اجازه نامه های عصر صفوی، به ویژه آنچه در جلد آخربحارالانوار آمده است، به این پرسش پاسخ گوید. بر اساس مطالعات صورتگرفته در این باره، اجازه
با شکلگیری پیوند تشیع و تصوف در سدههای 8 و 9 هجریو نفوذ روزافزون تشیع در میان تودههای مردم،شاهد تغییر نگرشتسنن خراسانی-با محوریت صوفیان نقشبندی- هستیم. فضای فرهنگی میان اهل سنت خراسان دراین قرون به جز موارد استثنایی، بر این باور بود که میتوان میان چهار خلیفه و دوازده امام شیعیان جمع کرد و به همه آنها اعتقاد داشت. عنوانی که به این گرایش و جریان میتوان داد، «تسنن دوازدهامامی»است.بررسی مجموعه دادههای تاریخی و آگاهیهای موجود، نشان داددر سدههای هشتم و نهم هجری، تلاشهای گستردهای شروع
چکیده
مناطق کردنشین به دلیل تنوّع مذهبی و وجود تفکرات آیینی فراوان، یکی از حوزههای پیچیده در زمینة فرق و مذاهب است و کمبود تحقیقات و مطالعات علمی در این خصوص مزید بر علت بوده، بر این پیچیدگی میافزاید. بیشترین جمعیت کردها پیرو مذهب شافعی از اهل سنّتاند. این وضعیت در ایران، عراق، ترکیه و سوریه ثابت بوده و این خصیصة مذهبی ایشان وجه تمایز آنها با همسایگانشان است؛ زیرا همسایگان عرب، ترک، لر و فارس آنها، یا پیرو مذهب تشیّع اثناعشریاند و یا سنّی حنفی. در کنار پیروان مذاهب و فرقههای اسلامی، گروهی
پس از واقعة کربلا، ماه محرّم در گسترة سرزمین ایران، جایگاه خاصی یافت. تفرّق فرهنگی بر بستر تنوّع اقوام در ایران، موجد تفاوتهای کیفی در برگزاری مراسم عزاداری این ماه است. با توجه به پیشینة تاریخی لاهیجان، این شهر نیز دارای آدابی ویژه برای برگزاری این آیینها در ماه محرّم است که توجه به جایگاه مقابر در محدودة مرکزی شهرکنونی، بر اهمیت موضوع افزوده است. از اینرو، مردم این خطّه، در زنده نگهداشتن این جایگاه، به ویژه در روزهایی محدود از سال و تحت عنوان عزاداری ماه محرّم، اهتمام وافر دارند. از جملة