تاریخ کلام شیعه

حله در قرن پنجم توسط سیف الدوله منصور بن صدقه حمدانی (۴١۵ ق) تأسیس شد. علاقه و اعتقاد او به تشیع و حمایتش از علم و علما موجب شد تا حله در همان سال های نخستین، به صورت شهری فرهنگی و مرکزی برای شیعیان درآید[2] ؛ به گونه ای که در بین قرن ششم تا نهم مهم ترین مرکز شیعی، حتی مقدم بر نجف و بغداد به شمار آید.[3]

درایت عالمان شهر حله موجب شد تا در حمله مغول ها به جهان اسلام و از جمله بغداد و انقراض خلافت عباسی (۶۵۶ ق) آسیب نبینند؛ بلکه با دستگاه خلافت نیز مرتبط شده و امنیت خود و اهالیش را تضمین

به برکت خطب امیرمؤمنان على(علیه السلام) شیعه معتقد است صفات خدا عین ذات اوست. (اولین خطبه نهج البلاغه) زیرا اگر چنین نباشد تعدد قدما لازم مى آید: «لشهادة کل صفة انها غیرالموصوف و شهادة کل موصوف انها غیر الصفة» ...مفهوم شناسى شیعه؛شیعه در لغت:قبل از بررسى عقاید شیعه ابتدا باید با مفهوم شیعه آشنا شویم.شیعه در لغت عرب معانى مختلفى دارد. گاهى مى گویند «تشایع القوم» یعنى به هم کمک کردند تا ساختمانى را بسازند، گاهى تشیع را در معناى «پیروى» به کار مى برند: ( وَإِنَّ مِن شِیعَتِهِ لإِبْرَاهِیمَ) (

پس از افول مدرسه شیعی بغداد، در پی حمله طغرل‌بیک سلجوقی در سال 448 ه.ق. و پراکنده‌شدن علما به شهرهای مختلف عراق، حجاز، ایران و شامات، تنها مدرسه‌ای که در تاریخ کلام امامیه از آن یاد کرده‌اند، مدرسه کلامی ری است (موسوی، 1394: 39-53)؛ اما ری و دیگر بلادی که علما در آن ساکن بودند، هیچ‌کدام در تراز مدارس کوفه، بغداد و قم که نقش تحول‌آفرین در کلام امامیه داشتند، قرار نگرفتند. تا اینکه در اواخر قرن پنجم (495 ه.ق.) شهری در یکی از نقاط مرکزی عراق که موقعیت جغرافیایی مناسبی در بین کوفه و بغداد داشت به

یکی از مسائل مطرح در حوزه دین‌‌پژوهی نوین، ماهیت وحی و تجربه دینی است. موضوع، بررسی این مسئله است که آیا می‌‌توان وحی قرآنی را تجربه دینی پیامبر تلقّی کرد؟ این نوشتار در پی آشکار ساختن نسبت میان این دو می‌‌باشد. برای رسیدن به این مقصود، لازم است ابتدا چیستی وحی و تجربه دینی در اندیشه مسیحی به بحث گذاشته شود. بدین منظور، دیدگاه‌‌های دوگانه درباره وحی و دیدگاه‌‌های سه‌‌گانه ماهیت تجربه دینی و دیدگاه صحیح بررسی گردیده‌‌اند، سپس به بیان چیستی وحی قرآنی پرداخته شده است. در این میان، کاربردهای متعدد

اخباري‌گري به جرياني شيعي گفته مي‌شود كه گرايش فراوان به استفاده از روايات داشته و نظام اجتهاد و تقليد را بر نمي‌تافتند. آنچه كه در اين نوشتار به دنبال آن هستيم، آشنايي با برخي شخصيت‌هاي برجسته اخباري است. در اين تحقيق شخصيت‌هاي بزرگي همچون محمدامين استرابادي، ملامحسن فيض كاشاني، شيخ حر عاملي، سيدهاشم بحراني، علامه مجلسي و سيدنعمت الله جزائري معرفي شده و آثار و منابع برجاي مانده از آنها به تصوير كشيده شده است. بر اساس يافته‌هاي مهم اين تحقيق، با وجود برخي ديدگاه‌هاي غير قابل قبول، خدمات

نوشتار حاضر با رویکرد تحلیلی، به بازخوانی و بررسی نقلی رایج متکلمان امامیه در پنج قرن نخست هجری دربارة عصمت امام می‌پردازد. از آنجا که بیشتر برهان‌های دالّ بر عصمت امام، که امروزه ارائه می‌شود، شکل تکامل یافته‌ای از ارائه شده در قرون نخستین است، نویسنده با هدف آشنایی با پیشینه این برهان‌ها، به معرفی و بررسی آنها پرداخته است. هر چند نقطه آغاز تسمک به برهان‌های نقلی برای اثبات عصمت امام در قرن دوم هجری و به وسیله هشام‌بن‌حکم بوده است، اما نمی‌توان از تلاش‌های مرحوم شیخ مفید و ابوالصلاح حلبی در

تحقیق دربارة باورهای اساسی شیعه در موضوع امامت، از مباحث مهمی است که به اصالت و اعتبار این باورها. با مطالعة منابع اولیه می‌توان به این نتیجه رسید که خاستگاه دیدگاه کنونی شیعه دربارة علم و عصمت ائمه، دیدگاه‌های اصحاب خاص امام علی است. آنان امام را حجت خدا و دارای علم الهی گسترده می‌دانستند. اگرچه باید توجه داشت که به دلیل شرایط آن دوره، تازه بودن این مباحث و تفاوت سطح معرفتی افراد، به طور طبیعی تردید‌هایی نیز در میان بعضی مشاهده می‌شود. این مقاله بارویکرد تحلیلی و بررسی اسنادی با هدف بررسی

حضرت ابوالحسن علی‌بن‌موسی‌الرضا(ع) از استوانه‌های پایدار کلام شیعی بوده و روایات و منصوصات به جای مانده از آن حضرت، قدرت کلام شیعه و استحکام استدلال‌های این جریان بزرگ را به خوبی نمایان می‌سازد. اما نکتة مهمی که خوانندگان نکته‌سنج می‌باید بدانند این است که امام هشتم(ع) در قلب دشوارترین چالش‌های فرهنگی و کلامی در قرن دوم هجری، این میراث ارجمند را به یادگار نهاده و چنین دانشورانه، حکمت رضوی را عرضه کرده‌اند، در مقالة ذیل برخی نحله‌ها و مسائل مربوط به این عصرِ خاص، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است

قول مشهور این است كه علم كلام اسلامی پس از انتشار عقاید و آراء مذاهب و ادیان مختلف در میان مسلمانان از طریق فتوحات اسلامی و گسترش دامنه حكومت اسلامی و اختلاط و آمیزش مسلمانان با پیروان ادیان و مذهب دیگر، پدید آمد تا از عقاید اسلامی دفاع كند و به اشكالات و شبهات اعتقادی پاسخ گوید.ولی مقتضای تأمل و تحقیق در این باره این است كه قبل از هر چیز مقصد خود را از علم كلام روشن سازیم. هر گاه مقصود از علم كلام مطلق بحث و گفتگو درباره عقاید دینی جهت تبیین و اثبات آنها و پاسخگویی به اشكالات درباره آنها باشد،