چکیده
دستبوسی نوعی الگوی رفتار اجتماعی و میانفردی است که نمادی از ابراز محبت یا ادای احترام و توجه ویژه انسان به همنوع خود به شمار میرود. به دلیل بهرهمندی رفتار دستبوسی از نیتهای پیشینی و اهداف پسینی و همچنین برخورداری از خودآگاهی بیشتر، این کنش، نوعی الگوی رفتار رسمی و دارای بار معنایی عمیق به شمار میآید. خاستگاه معرفتی و پیامدهای اجتماعی این رفتار موجب شده است در آموزههای اسلامی نیز توجه ویژهای به آن مبذول شود. ماهیت کاملاً فرهنگی این رفتار و اثرپذیری آن از ترجیحات و گرایشهای متغیر
آموزه های شیعه
چکیده
در هر پدیده اجتماعی و رویداد تاریخی عللی وجود دارد که در پیدایش آن دخیل بوده، زمینههای به وجود آمدن آن را فراهم کرده است. همان رویداد خود نیز میتواند موجب بروز حوادث و وقایع دیگری شود. هرچه حادثه بزرگتر باشد موجهای برآمده از آن وسیعتر خواهد بود. حادثه جانگداز عاشورا نیز همچون پدیدههای اجتماعی معلول عواملی است. ریشه آن را باید در انحرافات ایجادشده پس از رحلت رسول خدا جستوجو کرد. این رویداد بهظاهر محدود آثار بسیار عمیق و ارزشمندی داشت که نهتنها در اسلام که در تاریخ جهان مشهود
چکیده
حشر اکبر یکی از مسائل کلامی است که فرق اسلامی بر آن اتفاق دارند و معارف مربوط به آن از حیث سعه مفهومی، گستره، محل و کیفیت وقوع درخور توجّه است. این معارف در مقاله حاضر با رویکردی عقلینقلی از نگاه فریقین و بهویژه توجّه به تحلیل و رأی دو اندیشمند عقلگرا صدرالدین شیرازی و فخر رازی بررسی شده است. بدینمنظور، به موازات صدق تعبیر «حشر اکبر» بر مرحله نخست قیامت کبرا تا تعمیم آن بر کل موقف قیامت در تحلیل مفهومی، توجه به تجرد نفس و نیز شعور و ادراک انسان و حیوان در کنار استشهادات قرآنی و روایی، فهم ضرورت و نیز گستره حشر را در تبیین عقلی، تسهیل میکند، چنانچه نطق زمین در محشر که از تصریحات قرآنی است، از مقدمات نقلی اثبات
چکیده
آیه مباهله از جمله آیاتی است که بر فضیلت و عظمت اصحاب کساء دلالت داشته و در منابع فریقین روایات متعددی در این زمینه نقل شده است که محدثان، مفسران و دانشمندان مذاهب اسلامی، بر دلالت آنها بر جایگاه ویژه اصحاب کساء و اختصاص آیه مباهله به آنان اذعان کردهاند. با وجود اینکه میتوان دلالت آیه مباهله و شأن نزول آن را بر فضیلت و عظمت اهل بیت (ع) میان مذاهب اسلامی محل اتفاق دانست، اما در این بین، مؤلفان المنار با انکار روایات دالِ بر اختصاص این آیه به اصحاب کساء، و با استناد به روایتی از
چکیده
در آثار صدرا بحثی منسجم درباره فطرت انسانی یافت نمیشود، ولی به طور پراکنده مباحث مهمی را در این باب مطرح کرده است. واژه «فطرت» در آثار صدرا مفهومهای متعددی یافته است: استعداد تکامل، استعداد قوّه کسب معارف، وجود اندکاکی و اندماجی انسان در مرتبه ذات ربوبی و حالت اعتدالی روح. هرچند اخوانالصفا برای نخستین بار آموزهٔ خداشناسی فطری را در منبعی فلسفی مطرح کردند و ابنسینا و سهروردی نیز اندیشههایی قابل ارجاع به خداگرایی فطری دارند، ولی این صدرا است که با تمسک به نظریه اتحاد عاقل و معقول و به دست دادن تحلیلی ویژه از فرآیند ادراک و ضمیمهکردن نظریه ارجاع علیت به تشؤّن، تقریری جدید از خداشناسی
چکیده
یکی از روشهای بسیار مفید و مؤثر تربیت، نزد مربیان تعلیم و تربیت و اندیشمندان مسلمان، محبت و مهرورزی است. ابنمسکویه و ابنحزم دو اندیشمند همعصر قرن چهارم هجری، در فلسفه تعلیم و تربیت خود با نگاهی روانشناختی ماهیت، انواع، مراتب و مؤلفههای مربوط به محبت را تحلیل کردهاند. در اندیشه اخلاقی ابنمسکویه، اصل محبت عنوان عامی برای بیان استعداد ذاتی بشر در ارتباط و همبستگی معرفی شده است. دوستی، رنگ اجتماعی دارد و از فروع عدالت و برتر از آن شمرده میشود. هر دو اندیشمند با اینکه قائل به مراتب و
اصل مقاله
استاد دکتر محمود بینا مطلق، به سال 1307 در تهران متولد شد. در سال 1348 دکترى فلسفه را از دانشگاه گوتینگن آلمان گرفت، سپس در دانشگاه لوزان سوئیس به تحصیل و تدریس ریاضیات مشغول شد و از زمان تأسیس دانشگاه صنعتى اصفهان در مهر 1356 تاکنون در آن دانشگاه ریاضیات و فلسفه علم تدریس مى کند. استاد بینا به زبانهاى عربى، انگلیسى، فرانسه، آلمانى، سانسکریت، یونانى و لاتین آشنایى دارد. از استاد که وقت گرانبهاى خویش را در اختیار ما گذاشتند، صمیمانه تشکر مى کنیم.
هفت آسمان: آیا پیام همه ادیان،
چکیده
بررسی ماهیت ساختار امّت واحده شامل اهداف و ویژگیهای آن مبتنی بر رویکرد غایتشناسانه در نگاه نظاممند یکپارچه با بهرهگیری از آیات قرآنی و روش توصیفیتحلیلی مد نظر این نوشتار است. برای تحقق این منظور متن مقاله با مبحث نظریه سیستمها به عنوان نوعی روششناسی علمی و نگرش به جهان آغاز شده که بر پایه بهکارگیری رویکرد سیستمی انجام میگیرد، و کوشیدهایم بحث به گونهای پیش رود که به تبیین تفکر سیستمی بینجامد. پس از آن، ساختار مطلوب امّت واحده مبتنی بر رویکرد فوق، به عنوان تفکر سیستمی الاهی تبیین شده است. وجود تفکر سیستمی در اسلام و آموزههای جهانشمول آن تأمینکننده عالیترین غایات و ضامن سلامت و
چکیده
تبیین روشن و صحیح عقاید، تنظیم معقول و منطقی آموزههای اعتقادی و اثبات آنها برای مخاطب از وظایف اصلی متکلمان است. حر عاملی، متکلم اخبارگرای مکتب اصفهان، در آثار کلامی خود از روشهای متعددی در این سه مقام بهره برده است. در این پژوهش با مرور تمام آثار کلامی وی روشهایی را که او در این سه مقام استفاده کرده استخراج و استقصا کردهایم. حر عاملی در مقام تبیین از روشهایی همچون تعریف مفردات، ذکر مبانی، ذکر احتمالات و ذکر مثال و تشبیه استفاده کرده است. وی از روش ذکر تاریخچه سود نبرده است که شاید
چکیده
همزمان با دوران زمامداری جلالالدین اکبر گورکانی، گروههای تبشیری ژزوئیت نفوذ خود را در پهنه ایران، هند و عثمانی آغاز کردند. آنچه باعث آغاز گفتوگوهای دینی در هند شد، دعوت جلالالدین اکبر گورکانی از ژزوئیتهای پرتغالی به هندوستان بود. در پی این دعوت گروه تبشیری ژزوئیتی با انگیزه ترویج نحله خود، و با اشتیاق فراوان تن به سفری طولانی داد و اندیشمندانی را روانه دربار گورکانیان هند کرد. اکبر گورکانی ابتدا از فرستادگان درخواست تألیف کتابی را کرد که ژروم خاویر این خواسته را با تألیف کتاب آیینه